Description
… Σε όλα τα κείμενά του, ποιητικά και πεζά, παρεισφρέει η δίψα του μεγαλειώδους, η λαχτάρα της ανάβασης προς το υψηλό, η δυσφορία τής μη επίτευξής της, είτε πρόκειται για την μουσική που προτιμά να ακούει είτε για άρθρα και μελέτες που ετοιμάζει, είτε για τη γνώμη άλλων που επιβεβαιώνουν την αποδοχή του. Παρά τα όσα υμνεί, τον φυσικό κόσμο, τις κοσμικές δυνάμεις και τη νομοτέλειά τους, εκείνος δεν μένει αδρανής. Δεν αφήνεται στην κατάσταση της τυφλής οργανικής ή ανόργανης ύλης. Διψά συνεχώς για μια πληρότητα που συνεχώς όμως του διαφεύγει! Για τούτο ακριβώς και παντού συνυπάρχουν αξεδιάλυτα η πεποίθηση και η αμφιβολία, η αυτοαναίρεση και η βεβαιότητα της δύναμης, η ελπίδα αλλά και η απορία ότι ο ήλιος δεν θα αλλάξει τις διαδρομές του και θα ανατείλει ξανά.
Αλέξης Ζήρας (Θέματα Λογοτεχνίας 66, 2021)
… Είναι ένας λόγος που οδηγεί την ποιητική προφορικότητα στα όριά της με την προφορικότητα του καθημερινού λόγου· εξ ου και η εκφραστική αμεσότητα των στίχων του. Αισθάνεται κανείς ότι ο εμβριθής θεατρολόγος και λαογράφος οραματίζεται μια ποιητική γλώσσα με την αμεσότητα του θεατρικού λόγου ή του δημοτικού τραγουδιού. Είναι, όμως, μια έντεχνη προφορικότητα, γιατί η αμεσότητά της ελέγχεται, όπως είπα, από μια ρύθμιση εσωτερική. […] Η στοχαστικότητα της ποίησης του Πούχνερ διαπνέεται από έναν λυρισμό που υπονομεύει τον κίνδυνο της διανοητικής σκλήρυνσης, και από μια διάθεση εξομολογητική που, όπως και ο φιλοσοφικός εκλεκτικισμός της, εκφράζεται με μιαν ευρεία κλίμακα τόνων: από τον υποβλητικό ψίθυρο, τον ευάρεστο στο αυτί του ευαίσθητου αναγνώστη, έως τη μεγαλόφωνη – για τον βαρύκοο – εκμυστήρευση.
Νάσος Βαγενάς (Θέματα Λογοτεχνίας 66, 2021)
ISBN : 978-618-5563-33-2 Α΄ Έκδοση Ιούνιος 2023
ΣΕΛΙΔΕΣ:170, ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ: 14cm Χ 21cm
ΛΙΑΝΙΚΗ ΤΙΜΗ: Ευρώ 12,00 με Φ.Π.Α.
ΣΥΓΓΡΑΦEΑΣ: ΒΑΛΤΕΡ ΠΟΥΧΝΕΡ
Ο Walter Puchner γεννήθηκε και σπούδασε στη Βιέννη, αλλά τα περισσότερα χρόνια της ζωής του τα έχει ζήσει στην Ελλάδα. Είναι επίτιμος και ομότιμος καθηγητής Θεατρολογίας του ΕΚΠΑ Αθηνών, (συνιδρυτής του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών) και παρασημοφορημένο μέλος της Ακαδημίας Επιστημών της Αυστρίας. Επίσης, έχει διδάξει πολλά χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης, καθώς και σε ευρωπαϊκά και αμερικάνικα Πανεπιστήμια. Έγραψε πάνω από 100 βιβλία στα ελληνικά και δημοσίευσε περί τα 500 μελετήματα και περισσότερες από 1000 βιβλιοκρισίες, για θέματα της ιστορίας του ελληνικού και του βαλκανικού θεάτρου, καθώς και περί ελληνικής και συγκριτικής λαογραφίας, περί βυζαντινών και νεοελληνικών σπουδών και περί της θεωρίας του θεάτρου και του δράματος.
Από πολύ νέος γράφει ποίηση (κυρίως στα ελληνικά) αλλά μόνο πρόσφατα άρχισε να δημοσιοποιεί τα έργα του.
Εκδόσεις ποιημάτων Του Walter Puchner:
- Δοκίμια για τον ουρανό. Εκλογές ποιήσεων, Αθήνα, Αρμός 2016, σελ. 226.
- Ο φωτεινός ίσκιος. Ανθολόγηση ποιήσεων 2013-2014, Αθήνα,Αρμός 2017, σελ. 207.
- Ηλιάδα. Φάος ορώ. Ηλιακή ανθολόγηση, Αθήνα, ΤΑΔΕ ΕΦΗ 2017, σελ. 103.
- Ο κηπουρός της ερήμου. Ποίησεις του 2013, Αθήνα, Ηρόδοτος 2018, σελ. 65.
- Οι θησαυροί της σκόνης. Ανθολόγηση ποιήσεων παλαιών, Αθήνα, Γκοβόστης 2018, σελ. 156.
- Στίχοι της στιγμής. Ανθολόγηση ποιήσεων από τη χαραυγή του αιώνα, Θεσσαλονίκη, Σαιξπηρικόν 2018, σελ. 198.
- Δώδεκα πεύκα και ένας ευκάλυπτος. Ανθολόγηση ποιήσεων γύρω στη στροφή της χιλιετίας, Αθήνα, Οδός Πανός 2018, σελ. 156.
- Κοντσέρτο για στιγμές και διάρκεια. Ανθολόγηση ποιήσεων (2015-2016), Αθήνα, Αρμός 2019, σελ. 330.
- Η επιφάνεια του μυστηρίου. Ποιήσεις από την αρχή του αιώνα, Αθήνα, Γκοβόστης 2019, σελ. 191.
- Η εφηβεία της πλάνης. Ανθολόγηση ποιήσεων του έτους 2018, Αθήνα, Οδός Πανός 2019, σελ. 438.
- Aλάτι στον άνεμο. Ποιήσεις χειμώνας/άνοιξη 2018, Αθήνα, Όταν 2020, σελ. 79.
- Σπινθηρογραφήματα. Το μικρό είδος. Διαχρονική ανθολόγηση 2000-2017, Αθήνα, Όταν 2020, σελ. 156.
- Το χώμα των λέξεων. Ανθολόγηση ποιήσεων 2017, Αθήνα, Αρμός 2020, σελ. 338.
- Τα σημάδια του περάσματος, Αθήνα, Οδός Πανός 2020, σελ. 232.
- Συνομιλίες στη χλόη, Αθήνα, Όταν 2021, σελ. 219.
- Πεντάδες, Αθήνα, Οδός Πανός 2021, σελ. 76.
- Τελευταίες ειδήσεις, Αθήνα, Οδός Πανός 2021, σελ. 266.
- Ο κάλυκας του κρόκου, Αθήνα, Γκοβόστη 2021, σελ. 352.
- Αναπάντεχο, Αθήνα, Όταν 2021, σελ. 147.
- Υπνογραφίες, Αθήνα, Νίκας 2021, σελ. 66.
- Μηνολόγιο του άγνωστου αιώνα, Αθήνα, Νίκας 2022, σελ. 53.
- Τα δώρα, Αθήνα, Αρμός 2022, σελ. 288.
- Ολοκάρπωση, Αθήνα, Ροές 2022, σελ. 163.
- Aστροδρόμια, Αθήνα, Νίκας 2022, σελ. 74.
- Γλυκυθυμία, Αθήνα, Όταν 2022, σελ.160.
- Βάθη, Αθήνα, Νίκας 2023, σελ.96.
Λογοτεχνικά κείμενα
- Το βιβλίο των κειμένων. Πανδέκτης και συνέκδημος, Αθήνα, Όταν 2021, σελ. 148.
- Κοντινά πλάνα. Από τα ημερολόγια του νέου αιώνα, Αθήνα, Όταν 2021, σελ. 368.
Λογοτεχνικά δοκίμια
- H λεπτουργός. Επιστήμη και μύηση στο ποιητικό έργο της Παυλίνας Παμπούδη, Αθήνα, Ροές 2021, σελ. 248.
www.periou.gr/lilia-tsouva-valter-pouchner-apo-ta-archeia-tou-dasous-ekd-otan-2023/
Λίλια Τσούβα: Βάλτερ Πούχνερ, Από τα Αρχεία του Δάσους. Εκδ. ΟΤΑΝ, 2023
Κόσμε θαυμαστέ κι όμορφε 1
Η ομορφιά δεν είναι αιώνια.
Αυτή είναι η ωραιότητά της.
Η ματαιότητα είναι ομορφιά ζωής. 2
Θεωρείται σπάνιο όσο και αξιοθαύμαστο ένας θεατρολόγος, ένας θεωρητικός της λαογραφίας, να είναι ταυτόχρονα και καλός ποιητής. Ο καθηγητής Βάλτερ Πούχνερ διαψεύδει τις πιθανότητες και με φωνή μελωδική που παραπέμπει στις εσχατιές της ποίησης, τεχνουργεί συνθέσεις γλαφυρές και άμεσες. Αξιοποιώντας στοιχεία από την πλούσια ελληνική παράδοση, τον υπερρεαλισμό, τον εξπρεσιονισμό, τον εικονισμό, στη συλλογή Από τα αρχεία του δάσους (ΟΤΑΝ, 2023), διαλογίζεται πάνω στα ανθρώπινα.
Ένας θησαυρός θεματολογίας με επικεφαλής το δάσος και τη φύση. Λυρισμός, εικόνες πρωτότυπες, ιδιαίτερα ευφάνταστες. Ο αναγνώστης/Η αναγνώστρια εμπλέκονται σε μια ποιητική σκηνοθεσία γεμάτη αντιθέσεις· λέξεις θετικές, όπως παράδεισος, μικρή Εδέμ, πράσινος ναός από βελόνες και φύλλα, μέσα από τις οποίες αποθεώνεται η φύση και η μαγεία της, αλλά και λέξεις αρνητικής σηματοδότησης (ερείπιο μαυρισμένο, μυρίζει πένθος καταστροφής, κόλαση, καπνίζει, κρεματόριο, οστεοφυλάκιο, φούρνος, τέφρα, θάνατος, κρύα στάχτη καρβουνότοπος), μέσα από τις οποίες αποτυπώνεται η καταστροφική συμπεριφορά του ανθρώπου απέναντί της.
Η πολυποίκιλη θεματική εκτείνεται από τη βροχή, τα δέντρα, τα πουλιά με το μαγικό τους κελάηδημα, έως τους τόπους, (τη Χαλκιδική, την Ήπειρο, τη Βιέννη, την Έδεσσα, τον Παγασητικό, τις ΗΠΑ -κάθε τόπος με τις ιδιαιτερότητές του στους ιδεοπλαστικούς στίχους), τη γλώσσα, την ποίηση, τον θάνατο, τη βιβλιογραφία, τους μύθους, την τρυφερότητα, τα ασήμαντα πράγματα στη ζωή μας, αντικείμενα ταπεινά, μηδαμινής αξίας/ σημασίας όμως εξαίσιας, με συμβολισμούς/ με βιώματα φορτωμένα, στοιχειωμένα/ με γεγονότα άρρηκτα συνδεδεμένα […] (ΤΑ ΑΣΗΜΑΝΤΑ ΣΗΜΑΙΝΟΥΝ, σελ. 13).
Ποιητής ατμοσφαιρικός ο Πούχνερ, εκμεταλλεύεται το ποιητικό του υλικό χρησιμοποιώντας παρηχήσεις, μεταφορές και άλλα εκφραστικά μέσα, όπως και τον θησαυρό της ελληνικής γλώσσας (λέξεις αρχαίες, ελληνιστικές, βυζαντινές, συμφραζόμενα από την ιστορία (την ελληνική, τη ρωμαϊκή), το δημοτικό τραγούδι, τη λαϊκή παράδοση.
[…] σε φύλλα και φωλιές νέα ζωή και περασμένη
στα όνειρα των κοριτσιών γαμπρός και πρόγονος
το άγνωστο και το γνωστό συναπαντιούνται
μελλούμενα και παρελθόντα συνεδριάζουν
να φυλάξουν τα αγέννητα που θα φέρει ο καιρός
για δες καιρό που διάλεξε ο Χάρος να με πάρει
θανάτω θάνατον πατήσας, η διαλεκτική
ο Έρως και ο Χάρος στο μαρμαρένιο αλώνι
φύγανε φίλοι μαζί θα πιουν κρασί
ήτανε άνοιξη, ακούστηκε η δεκαοχτούρα
σαν φωνή θεού στέλνει το μήνυμα
πως θάνατος και ζωή είναι δίδυμα
το ένα δεν μπορεί χωρίς το άλλο.
(Η ΓΙΟΡΤΗ ΤΩΝ ΡΟΔΩΝ, σελ. 22-23)
Το πάντα κομψό και παραστατικό ύφος γίνεται ενίοτε χαριεντίζον,
[…] άσημη και άσχημη, συχνά και παχουλούλα / πλουσιοπάροχα προσφέρει απ’ τα έτοιμα / τον εγκέφαλο γαργαλά εκεί που πρέπει / οικονόμος του πνευματικού νοικοκυριού / τίποτε δεν ξεχνά απ’ όσα είναι γραμμένα // δίχως αυτή δεν πας μακριά, κι ας είναι δυσκίνητη / το σώμα της ξέρει περισσότερα απ’ το μυαλό σου […] (Η ΓΟΗΤΕΙΑ ΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ, σελ. 26-27),
σκωπτικό,
[…] Στα επιστημονικά βρήκανε κάποια άκρη / αν και η ομογενοποίηση δεν επετεύχθη / τέλος πάντων –έστω κάποιες ομαδοποιήσεις / αλλά στην ποίηση –χάβρα τεχνιτών του λόγου / που φιλονικούν για την αποκλειστικότητα / να φέρουν το όνομα του πολύπλαγκτου αγύρτη / που σε κάθε σελίδα άλλα λέει και γράφει / πώς μπορεί να είναι ένας, φωνάζουν όλοι μαζί; […] (Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΩΝ ΕΓΩ, σελ. 24-25),
παραινετικό:
Κατά τη λήψη της τροφής / συγκεντρώσου στο στόμα / άσε τη γλώσσα δίχως λέξεις / απενεργοποίησε τη φωνή / στιγμή ιερή της ζωής είναι / τα γεύματα εργασίας ασέβεια. (ΑΣΕΒΕΙΑ, σελ. 77);
Σπονδυλική στήλη της ποίησης του Πούχνερ είναι η έκφραση της ανθρώπινης μηδαμινότητας μέσα στο αχανές σύμπαν, στοιχείο ωστόσο που δεν αποτρέπει από την εκδήλωση μιας διαρκούς αισιοδοξίας για τα συμβαίνοντα στη ζωή. […] Παρά ταύτα μέσα μας είναι η άνοιξη.[…] (ΑΥΤΟ, σελ. 29). Οι συνθέσεις του δίνουν έμφαση στη συμπαντική ενέργεια, όμως παράλληλα ξεχειλίζουν από αγάπη για τον άνθρωπο, ενώ αποτυπώνουν την ανάγκη για ταπεινότητα.
[…] έχεις και την ευθύνη / της σεμνότητας / ποτέ δε θα ’σαι ιδιοκτήτης / μα πάντα ευεργετούμενος. (ΑΝ ΕΧΕΙΣ ΤΟ ΔΩΡΟ, σελ. 27).
Ένα πανόραμα από ήχους, αισθήσεις, εικόνες και μελωδίες είναι η συλλογή του Βάλτερ Πούχνερ Από τα αρχεία του δάσους. Η γλώσσα πληθωρική και εξομολογητική, με διακειμενικές αναφορές και αυτοαναφορικότητα. Ο τεχνουργός τάσσεται με πνεύμα ρομαντικό απέναντι στο μεγαλείο του κόσμου. Τον θαυμαστό μας κόσμο αποτυπώνει συχνά με υπερρεαλιστικές πινελιές:
ποιος θα ξεσκονίσει τα σαλόνια της ηπείρου / ποιος θα καθαρίσει τα μάτια της άνοιξης; (TA MATIA THΣ ΑΝΟΙΞΗΣ, σελ. 30).
Το ποιητικό υποκείμενο επικεντρώνεται στην κυριαρχία της ανθρώπινης ύπαρξης πάνω στον πλανήτη. Αναφέρεται στη βία, τους πολέμους, τις σφαγές, την προσφυγιά. Δεν απαλείφει ωστόσο τον εξανθρωπισμό που επέτυχε στη διάρκεια των αιώνων όσον αφορά τους νόμους, τις αντιλήψεις, τη συμπεριφορά. Θεωρεί πως μέθυσε από την τεχνολογία, από τα γενικότερα επιτεύγματα, και έχασε το μέτρο.
[…] Χώμα και ιλύς των γεγονότων
η μεγάλη Ιστορία στις μικρές
ο αρχέγονος νόμος συνεχίζεται
προσφυγιά κι εξορία, σφαγή
η συνείδηση σκέφτεται
η αιτιοκρατία ερευνά
για πρώτη φορά η φύση βλέπει
στον καθρέφτη την εξέλιξη
ο αρχέγονος νόμος εξανθρωπίζεται
αλλά οι νόες δεν είναι έτοιμοι
να δεχτούν τη φωτεινή αλλαγή
μέθυσαν από την τεχνολογία
έχασαν το δέος των ρυθμών
σκλάβοι έμειναν του αρχέγονου νόμου
απεργάζονται το τέλος τους
και κάθε σύνθετης μορφής ζωής.
(ΤΑ ΒΑΣΙΚΑ, σελ. 32-33)
Με μοντέρνο στίχο, αλλά και ομοιοτέλευτα, με διασκελισμούς, λογοπαίγνια, εικονισμούς, ο Βάλτερ Πούχνερ στη συλλογή Από τα αρχεία του δάσους τραγουδά την ομορφιά της φύσης και της ζωής. Ψάλλει τη συμμετρία της αράχνης, σιγοντάρει το τραγούδι του τζίτζικα, (Ντράμερ φανατικός ο τέττιξ / βαράει ανελέητα το τουμπελέκι: ΝΤΡΑΜΕΡ Ο ΤΕΤΤΙΞ, σελ. 47), υμνεί το πρωί, την ημέρα, τη νύχτα, τη ζωή.
ΑΡΤΟΠΟΙΕΙΟΥ ΑΠΟΘΕΩΣΙΣ
Στο φούρνο της μήτρας
ψήνονται
αχειροποίητα καρβέλια.
Χειροποίητη η ζύμη
πλάθεται σώμα με σώμα.
Αρτοποιείου αποθέωσις. (σελ. 157)
Ο λυρισμός του Πούχνερ παραπέμπει στην αρχαία ελληνική ποίηση της Σαπφώς και του Αλκαίου. Η γλώσσα συνομιλεί με τους προσωκρατικούς και τη βυζαντινή εκκλησιαστική παράδοση. Στις ιδιαίτερα ευαίσθητες συνθέσεις του οι επιστήμες της λαογραφίας, της ιστορίας, της φιλοσοφίας, του θεάτρου, της φυσικής, ενώνονται με τη λογοτεχνία, για να προσφέρουν την αίσθηση της σαγήνης, να επιδαψιλεύσουν μαγεία και ποιητικότητα.
[…] Τι όμορφη που είναι η ματαιότητα
τι ήσυχοι που είναι οι νεκροί
η σιωπή της λάμψης επιβλητική
και όλα τα χρώματα
τελειώνουνε στο χιόνι.
(ΚΥΡΙΑΚΗ, ΦΙΝΑΛΕ ΤΟΥ ΕΝΑΤΟΥ, σελ. 72)
ΛΙΛΙΑ ΤΣΟΥΒΑ
[i] What a wonderful world, σελ. 144
[ii] ΛΟΓΟΣ ΠΑΡΗΓΟΡΗΤΙΚΟΣ ΠΕΡΙ ΜΑΤΑΙΟΤΗΤΟΣ, σελ. 141-142
